سفر به منطقه خودمختار تبت، سرزمینی در ارتفاعات بلند هیمالیا، تجربه‌ای بی‌نظیر و معنوی است. این منطقه با فرهنگ غنی بودایی، مناظر طبیعی خیره‌کننده و جاذبه‌های تاریخی فراوان، هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. در این راهنما، تمرکز ما بر پایتخت باشکوه آن، یعنی تبت لَه‌سا، خواهد بود. این شهر مقدس که در ارتفاع ۳۶۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد، قلب تپنده فرهنگ و تاریخ تبت محسوب می‌شود و میراثی غنی از صومعه‌ها، کاخ‌ها و بازارهای سنتی را در خود جای داده است. از لحظه‌ای که قدم به این شهر می‌گذارید، خود را در فضایی روحانی و تاریخی غرق خواهید یافت که هر گوشه آن داستانی ناگفته از قرون گذشته را روایت می‌کند. آماده‌اید تا سفری عمیق به قلب این تمدن باستانی داشته باشیم؟
کاخ پوتالا: نماد برجسته تبت لَه‌سا
کاخ پوتالا، بدون شک، نماد اصلی و باشکوه‌ترین بنای تبت لَه‌سا است. این سازه عظیم و شگفت‌انگیز که بر فراز تپه‌ای سرخ‌فام خودنمایی می‌کند، برای قرن‌ها محل اقامت زمستانی دالایی لاماها و مرکز سیاسی-مذهبی تبت بوده است. معماری بی‌نظیر آن، با دیوارهای سفید و پنجره‌های چوبی تیره، در کنار سقف‌های طلایی رنگ، جلوه‌ای فراموش‌نشدنی به شهر می‌بخشد. بازدید از پوتالا فقط یک سفر به گذشته نیست، بلکه غرق شدن در عظمت هنر، ایمان و تاریخ تبت است. این کاخ به دو بخش اصلی، کاخ سرخ و کاخ سفید، تقسیم می‌شود که هر کدام زیبایی‌ها و داستان‌های خاص خود را دارند.
کاخ سفید، که شامل اقامتگاه‌های دالایی لاما و دفاتر اداری است، فضایی روشن و پرنور دارد. در مقابل، کاخ سرخ با معابد متعدد، سالن‌های مراسم و مقبره‌های باشکوه دالایی لاماها، فضایی مقدس و رازآلودتر را به نمایش می‌گذارد. راهروهای پیچ در پیچ، نقاشی‌های دیواری باستانی، تندیس‌های بودایی نفیس و کتابخانه‌های حاوی متون مقدس، همگی حکایت از اهمیت تاریخی و معنوی این مکان دارند. هر قدم در پوتالا، فرصتی است برای درک عمیق‌تر از فرهنگ و اعتقادات مردم تبت. برای بازدید از این مکان مقدس، توصیه می‌شود از قبل بلیت رزرو کنید، زیرا تعداد بازدیدکنندگان روزانه محدود است تا از فرسایش و آسیب به این میراث جهانی جلوگیری شود.
معبد جوکانگ: قلب روحانی تبت لَه‌سا
معبد جوکانگ، یکی از مقدس‌ترین و مهم‌ترین معابد بودایی در تمام تبت لَه‌سا و حتی کل تبت است. این معبد که در مرکز شهر قدیم لَه‌سا واقع شده، مقصد نهایی بسیاری از زائران بودایی از سراسر جهان است. تاریخ ساخت آن به قرن هفتم میلادی بازمی‌گردد و گفته می‌شود که توسط پادشاه سونگتسن گامپو، برای نگهداری تندیس طلایی بودای جوان، که توسط همسر نپالی‌اش به ارمغان آورده شد، بنا شده است. این تندیس، جوبو رینپوچه، مهم‌ترین و مقدس‌ترین شیء مذهبی در تبت محسوب می‌شود.
فضای اطراف معبد جوکانگ همواره پر از فعالیت‌های مذهبی است. زائران با چرخاندن چرخ‌های دعا و انجام سجده‌های کامل در اطراف معبد، ارادت خود را نشان می‌دهند. داخل معبد، بوی عود و صدای زمزمه مانتراها فضایی روحانی و آرامش‌بخش ایجاد می‌کند. نقاشی‌های دیواری باستانی، مجسمه‌های بودایی و چراغ‌های روغن که به صورت دائمی روشن هستند، جلوه‌ای بی‌نظیر به این مکان مقدس می‌بخشند. اطراف جوکانگ، خیابان بارخور قرار دارد که در ادامه به تفصیل به آن خواهیم پرداخت. بازدید از جوکانگ نه تنها یک تجربه فرهنگی، بلکه یک تجربه عمیق معنوی است که تأثیر بسزایی بر روح و روان شما خواهد گذاشت.
خیابان بارخور: بازار سنتی و قلب تپنده شهر
خیابان بارخور، فقط یک بازار نیست؛ بلکه رگی است که زندگی و فرهنگ تبت لَه‌سا در آن جریان دارد. این خیابان دایره‌ای شکل که معبد جوکانگ را احاطه کرده است، مسیر کورای (طواف مقدس) زائران بودایی و در عین حال، مرکز فعالیت‌های تجاری و اجتماعی شهر محسوب می‌شود. در بارخور، می‌توانید انواع صنایع دستی تبتی، لباس‌های سنتی، جواهرات، گیاهان دارویی و نمادهای مذهبی را پیدا کنید. فروشگاه‌های کوچک و مغازه‌های سنتی، در کنار دستفروشانی که کالاهای خود را روی زمین پهن کرده‌اند، فضایی رنگارنگ و پرجنب‌وجوش ایجاد می‌کنند.
پیاده‌روی در بارخور، فرصتی عالی برای تماشای زندگی روزمره مردم تبت است. زائران در کنار گردشگران، راهبان بودایی و مردم محلی، همگی در این مسیر پرسه می‌زنند. صدای چرخ‌های دعا، زمزمه مانتراها، بوی عود و غذاهای محلی، همگی حواس شما را درگیر می‌کنند. از خرید سوغاتی‌های منحصربه‌فرد گرفته تا امتحان غذاهای سنتی تبتی در رستوران‌های کوچک اطراف، بارخور تجربه‌ای جامع از فرهنگ تبت را ارائه می‌دهد. مراقب باشید که در این خیابان همیشه در جهت عقربه‌های ساعت حرکت کنید، زیرا این روش صحیح کورای بودایی است و رعایت آن نشانه‌ای از احترام به فرهنگ محلی است.
صومعه سرع: مرکز آموزش و فلسفه بودایی
صومعه سرع، یکی از سه صومعه بزرگ بودایی گلوگپا در تبت لَه‌سا است که در حومه شمالی شهر قرار دارد. این صومعه که در سال ۱۴۱۹ میلادی تأسیس شده، از دیرباز به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش و فلسفه بودایی در تبت شناخته می‌شود. بازدید از سرع، فرصتی بی‌نظیر برای مشاهده زندگی روزمره راهبان و آشنایی با سنت‌های بودایی است. اما مشهورترین جاذبه صومعه سرع، مناظره‌های فلسفی روزانه‌ای است که توسط راهبان در حیاط صومعه برگزار می‌شود.
این مناظره‌ها، که معمولاً در بعدازظهرها برگزار می‌شوند، یکی از جذاب‌ترین نمایش‌های فرهنگی تبت هستند. راهبان در گروه‌های دو نفره یا بیشتر، به بحث و جدل درباره متون مقدس و مسائل فلسفی بودایی می‌پردازند. حرکات دست و صورت پرشور، ضربه‌های کف دست و فریادهای کوتاه، بخشی از این مناظره‌های پرانرژی است که نه تنها یک روش آموزشی، بلکه یک نمایش هنری نیز محسوب می‌شود. بازدید از این صومعه و مشاهده این مناظره‌ها، درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های فلسفه بودایی و زندگی فکری راهبان تبت به شما خواهد داد. علاوه بر این، در سرع می‌توانید از معابد و سالن‌های دعا دیدن کنید و از نزدیک شاهد هنر و معماری بودایی باشید.
صومعه درپونگ: بزرگترین صومعه تبتی
صومعه درپونگ، که در زبان تبتی به معنای “کوه برنج” است، یکی دیگر از صومعه‌های بزرگ و مهم بودایی در نزدیکی تبت لَه‌سا است. این صومعه، در گذشته‌های دور، بزرگترین صومعه جهان بوده و در اوج خود، بیش از ۱۰,۰۰۰ راهب را در خود جای می‌داده است. درپونگ که در دامنه کوهی در فاصله حدود ۸ کیلومتری غرب لَه‌سا قرار دارد، معماری عظیمی دارد و مجموعه‌ای از معابد، سالن‌های دعا، دانشکده‌ها و اقامتگاه‌های راهبان را شامل می‌شود. تأسیس آن به سال ۱۴۱۶ میلادی بازمی‌گردد و همچون سرع، یکی از سه صومعه بزرگ گلوگپا است.
کاوش در درپونگ، نیازمند زمان و انرژی است. کوچه‌های باریک و پلکانی صومعه، شما را به بخش‌های مختلف آن هدایت می‌کنند. می‌توانید از معابد اصلی دیدن کنید که هر کدام مجسمه‌ها و نقاشی‌های دیواری منحصربه‌فردی دارند. فضای آرام و مقدس این صومعه، فرصتی عالی برای تفکر و مدیتیشن فراهم می‌کند. درپونگ همچنین محل نگهداری بسیاری از متون مقدس بودایی و آثار هنری ارزشمند است. بازدید از این صومعه نه تنها شما را با تاریخ و معماری بودایی آشنا می‌کند، بلکه دیدگاهی عمیق‌تر از نقش صومعه‌ها در زندگی اجتماعی و مذهبی تبت به شما خواهد داد.
کاخ نوربولینکا: باغ تابستانی دالایی لاما
کاخ نوربولینکا، که به معنای “باغ گنجینه” است، اقامتگاه تابستانی و باغ‌های دالایی لاماها در تبت لَه‌سا بوده است. این مجموعه زیبا و آرام در حومه غربی شهر قرار دارد و در قرن هجدهم میلادی توسط دالایی لامای هفتم ساخته شد. نوربولینکا شامل چندین کاخ کوچک، معابد، دریاچه‌های مصنوعی و باغ‌های سرسبز است که فضایی دلنشین و آرامش‌بخش را در میان هیاهوی شهر ایجاد می‌کند. معماری کاخ‌ها، ترکیبی از سبک‌های تبتی و چینی، با تزئینات ظریف و نقاشی‌های دیواری زیبا، جلوه‌ای خاص به این مجموعه می‌بخشد.
باغ‌های نوربولینکا، با درختان سرسبز، گل‌های رنگارنگ و گیاهان دارویی، مکانی ایده‌آل برای پیاده‌روی و استراحت هستند. هر یک از کاخ‌های کوچک، مانند کاخ جدید، کاخ قدیمی و کاخ دالایی لامای سیزدهم، دارای جذابیت‌های خاص خود هستند و زندگی و سلایق دالایی لاماها را به نمایش می‌گذارند. در نوربولینکا، می‌توانید از نزدیک با سبک زندگی رهبران معنوی تبت آشنا شوید و از آرامش حاکم بر این باغ‌های تاریخی لذت ببرید. این مکان، تضادی دلنشین با عظمت کاخ پوتالا ایجاد می‌کند و دیدگاهی متفاوت از زندگی دالایی لاماها را ارائه می‌دهد.
موزه تبت: پنجره‌ای به تاریخ و فرهنگ
موزه تبت، که در نزدیکی کاخ نوربولینکا قرار دارد، بهترین مکان برای آشنایی جامع با تاریخ، فرهنگ، هنر و سنت‌های مردم تبت است. این موزه مدرن و مجهز، گنجینه‌ای از اشیاء باستانی، آثار هنری، لباس‌های سنتی، ابزارآلات قدیمی و متون تاریخی را در خود جای داده است. بازدید از موزه تبت، مکمل خوبی برای بازدید از صومعه‌ها و کاخ‌های تاریخی است و دیدگاهی منسجم‌تر از تمدن تبت به شما ارائه می‌دهد.
در این موزه، می‌توانید از نمایشگاه‌های مختلفی دیدن کنید که به موضوعاتی مانند تاریخ طبیعی تبت، تاریخ سیاسی و مذهبی، هنر بودایی، زندگی روزمره مردم و سنت‌های محلی اختصاص دارند. اطلاعات ارائه‌شده در موزه، به زبان‌های مختلف در دسترس است و به شما کمک می‌کند تا با جزئیات بیشتری از فرهنگ غنی این منطقه آشنا شوید. تندیس‌های بودایی، نقاشی‌های تانکا، ابزارآلات کشاورزی، لباس‌های سنتی و جواهرات، تنها بخشی از اشیاء ارزشمندی هستند که در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند. این موزه، منبعی عالی برای درک عمیق‌تر از هویت فرهنگی تبت است.
دریاچه یامدروک: زیبایی طبیعی در ارتفاعات
گرچه این دریاچه مستقیماً در تبت لَه‌سا قرار ندارد، اما دریاچه یامدروک یکی از زیباترین و مقدس‌ترین دریاچه‌های تبت است که در فاصله نزدیکی از لَه‌سا (حدود دو ساعت و نیم رانندگی) قرار دارد و بازدید از آن را به شدت توصیه می‌کنیم. این دریاچه فیروزه‌ای رنگ، که در ارتفاع ۴۴۴۱ متری از سطح دریا قرار گرفته، یکی از سه دریاچه مقدس بزرگ تبت محسوب می‌شود. منظره اطراف دریاچه، با کوه‌های بلند و قله‌های برفی، چشم‌اندازی فوق‌العاده زیبا و آرامش‌بخش را به نمایش می‌گذارد.
دریاچه یامدروک به شکل یک عقرب دیده می‌شود و در فرهنگ تبتی اهمیت مذهبی زیادی دارد. اعتقاد بر این است که این دریاچه، روح محافظ تبت را در خود جای داده است. مسیر رانندگی به سمت دریاچه نیز خود به تنهایی یک تجربه فراموش‌نشدنی است؛ با چشم‌اندازهای خیره‌کننده از دره‌ها، روستاها و کوه‌های هیمالیا. در کنار دریاچه، می‌توانید با مردم محلی و چوپانان یاک (گاومیش کوهان‌دار تبتی) دیدار کنید و از هوای پاک و سکوت طبیعت لذت ببرید. این سفر یک روزه، فرصتی عالی برای استراحت از هیاهوی شهر و غرق شدن در زیبایی‌های طبیعی تبت است.
نکات مهم برای بازدید از تبت
سفر به تبت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و توجه به برخی نکات مهم است. اول از همه، به دلیل ارتفاع بالای تبت لَه‌سا و سایر مناطق، ممکن است با بیماری ارتفاع‌زدگی مواجه شوید. توصیه می‌شود چند روز اول سفر خود را به آرامی و با فعالیت‌های سبک آغاز کنید تا بدن به ارتفاع عادت کند. نوشیدن مایعات فراوان، پرهیز از الکل و فعالیت‌های سنگین، و استراحت کافی از اهمیت بالایی برخوردار است. مشورت با پزشک قبل از سفر نیز توصیه می‌شود.
نکته دیگر، محدودیت‌های ورود به تبت برای گردشگران خارجی است. شما نمی‌توانید به صورت مستقل به تبت سفر کنید و باید از طریق یک آژانس مسافرتی مجاز، تور تبت را رزرو کنید. آژانس، مسئولیت دریافت مجوزهای لازم (مجوز تبت و مجوزهای اضافی برای برخی مناطق) و سازماندهی راهنما و راننده را بر عهده خواهد داشت. پاسپورت و ویزای چین نیز از الزامات اصلی هستند. همچنین، به فرهنگ و سنت‌های محلی احترام بگذارید، به خصوص هنگام بازدید از مکان‌های مذهبی. لباس مناسب بپوشید و از عکاسی بدون اجازه از افراد خودداری کنید. یادگیری چند کلمه تبتی می‌تواند در تعامل با مردم محلی بسیار مفید باشد و تجربه سفر شما را غنی‌تر کند.
تجربه آشپزی در لَه‌سا
سفر به هر مقصدی بدون تجربه آشپزی محلی کامل نیست. لَه‌سا نیز از این قاعده مستثنی نیست و غذاهای تبتی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای ذائقه‌های کنجکاو ارائه می‌دهند. آشپزی تبتی عمدتاً تحت تأثیر ارتفاعات بلند و شرایط آب و هوایی منطقه قرار دارد و بر پایه موادی مانند جو، گوشت یاک، سبزیجات ریشه‌ای و محصولات لبنی بنا شده است. یکی از معروف‌ترین غذاها، مومو (Momos) است؛ نوعی کوفته بخارپز یا سرخ شده که با گوشت (معمولاً یاک یا گوشت گوسفند) یا سبزیجات پر شده و با سس‌های تند سرو می‌شود. امتحان کردن مومو در یک رستوران محلی لَه‌سا ضروری است.
غذای دیگر، تسامپا (Tsampa) است که از آرد جو بوداده تهیه می‌شود و غذای اصلی مردم تبت محسوب می‌شود. این غذا اغلب با چای کره (Butter Tea) یا سوپ سرو می‌شود. چای کره، یک نوشیدنی سنتی و حیاتی برای مردم تبت است که از چای، کره یاک، نمک و شیر تهیه می‌شود و به گرم نگه داشتن بدن در سرمای ارتفاعات کمک می‌کند. سوپ تانتوک (Thukpa) و لاگمن (Lagmen) که هر دو انواع سوپ نودل تبتی هستند، نیز از دیگر غذاهای محبوب و مقوی هستند. تجربه غذاهای محلی در لَه‌سا، نه تنها لذت‌بخش است، بلکه شما را به فرهنگ و زندگی روزمره مردم نزدیک‌تر می‌کند.
خرید سوغاتی‌های تبتی در لَه‌سا
خرید سوغاتی، بخش جدایی‌ناپذیری از هر سفر است و تبت لَه‌سا گزینه‌های متنوعی برای یادگاری از این سفر فراموش‌نشدنی ارائه می‌دهد. خیابان بارخور، همانطور که قبلاً ذکر شد، بهترین مکان برای یافتن انواع صنایع دستی و سوغاتی‌های محلی است. در اینجا می‌توانید جواهرات نقره و فیروزه، مجسمه‌های بودایی کوچک، پرچم‌های دعا، چرخ‌های دعا، فرش‌های تبتی، لباس‌های سنتی و نقاشی‌های تانکا (Thangka) را پیدا کنید.
هنگام خرید، توجه داشته باشید که برخی از اقلام ممکن است دست‌ساز باشند و کیفیت و اصالت متفاوتی داشته باشند. چانه‌زنی در بازارهای محلی، به خصوص در بارخور، امری رایج است. علاوه بر صنایع دستی، می‌توانید گیاهان دارویی محلی، چای تبتی و ادویه‌جات خاص را نیز به عنوان سوغاتی خریداری کنید. خرید از فروشگاه‌های محلی نه تنها به اقتصاد مردم تبت کمک می‌کند، بلکه به شما فرصت می‌دهد تا قطعه‌ای از این فرهنگ غنی را با خود به خانه ببرید و خاطرات سفرتان را زنده نگه دارید. به یاد داشته باشید که برخی از اقلام عاج، پوست حیوانات یا اجزای حیوانات محافظت شده ممکن است غیرقانونی باشند و از خرید آن‌ها خودداری کنید.
مسیرهای پیاده‌روی و مناظر اطراف لَه‌سا
علاوه بر جاذبه‌های تاریخی درون شهر، اطراف تبت لَه‌سا نیز فرصت‌های بی‌نظیری برای پیاده‌روی و گشت و گذار در طبیعت بکر ارتفاعات هیمالیا ارائه می‌دهد. اگر اهل ماجراجویی هستید و آمادگی بدنی مناسبی دارید، می‌توانید برخی از مسیرهای پیاده‌روی کوتاه را در اطراف صومعه‌ها یا در تپه‌های مشرف به شهر امتحان کنید. این مسیرها، علاوه بر فراهم آوردن فرصت‌هایی برای لذت بردن از هوای تازه و مناظر پانورامیک، دیدگاه متفاوتی از طبیعت و چشم‌اندازهای اطراف لَه‌سا به شما می‌دهند.
به عنوان مثال، پیاده‌روی در مسیرهای اطراف صومعه درپونگ یا صومعه سرع می‌تواند بسیار دلپذیر باشد و فرصتی برای تماشای زندگی روستایی تبتی‌ها و مناظر طبیعی منطقه فراهم کند. همچنین، برخی تورهای یک روزه به مناطق کوهستانی اطراف، مانند دره‌های سبز و روستاها، برگزار می‌شود که می‌توانید از طریق آژانس مسافرتی خود هماهنگ کنید. این فعالیت‌ها نه تنها جنبه‌ای متفاوت از تبت را به شما نشان می‌دهند، بلکه به شما کمک می‌کنند تا با چالش‌های ارتفاعات سازگار شوید و انرژی بیشتری برای کاوش‌های بعدی داشته باشید. همواره به یاد داشته باشید که با راهنمای محلی سفر کنید و از مسیرهای مشخص شده خارج نشوید.
اهمیت حفظ میراث فرهنگی تبت
به عنوان یک بازدیدکننده از تبت لَه‌سا و سایر مناطق این سرزمین، مسئولیت حفظ میراث فرهنگی و طبیعی آن بر دوش ماست. تبت با تاریخی کهن و فرهنگی غنی، گنجینه‌ای ارزشمند برای تمام بشریت محسوب می‌شود. صومعه‌ها، کاخ‌ها، نقاشی‌های دیواری و سنت‌های شفاهی، همگی بخش‌های جدایی‌ناپذیری از این میراث هستند که باید برای نسل‌های آینده حفظ شوند. گردشگری مسئولانه، به معنای احترام به فرهنگ و سنت‌های محلی، حمایت از اقتصاد محلی و به حداقل رساندن تأثیرات منفی بر محیط زیست است.
هنگام بازدید از مکان‌های مذهبی، به قوانین و رسوم احترام بگذارید، به عنوان مثال، از لباس مناسب استفاده کنید و از عکاسی در نقاط ممنوعه خودداری کنید. با خرید از فروشگاه‌ها و هنرمندان محلی، به اقتصاد منطقه کمک کنید. در طبیعت، ردپایی از خود باقی نگذارید و به محیط زیست احترام بگذارید. درک و احترام به فرهنگ تبت، نه تنها تجربه سفر شما را غنی‌تر می‌کند، بلکه به حفظ این میراث جهانی برای آیندگان نیز کمک خواهد کرد. تبت سرزمینی است که با هر قدم در آن، داستانی جدید کشف می‌شود و با هر تعامل، درکی عمیق‌تر از معنای زندگی به دست می‌آید. این سفر نه تنها یک دید و بازدید، بلکه یک دگرگونی درونی است.
مجموعه تاریخی تبت، با پیچیدگی‌ها و زیبایی‌های خود، همواره مقصد جذابی برای محققان و گردشگران بوده است. تمامی اطلاعات فوق حاصل تجربیات و مطالعات عمیق در زمینه فرهنگ و جغرافیای منطقه است.
سوالات متداول
۱. آیا برای سفر به تبت نیاز به مجوز خاصی است؟
بله، گردشگران خارجی برای ورود به تبت علاوه بر ویزای چین، به یک مجوز خاص به نام “Tibetan Travel Permit” نیز نیاز دارند که باید از طریق آژانس‌های مسافرتی مجاز دریافت شود.
۲. بهترین زمان برای بازدید از لَه‌سا چه فصلی است؟
بهترین زمان برای بازدید از لَه‌سا از اواخر بهار (می) تا اوایل پاییز (اکتبر) است که هوا معتدل‌تر و مناظر طبیعی زیباتر هستند.
۳. چه غذاهایی را در لَه‌سا باید امتحان کرد؟
حتماً مومو (کوفته)، تسامپا (آرد جو بوداده) و چای کره را امتحان کنید. سوپ‌های نودل مانند تانتوک و لاگمن نیز محبوب هستند.
۴. آیا امکان پیاده‌روی در اطراف لَه‌سا وجود دارد؟
بله، در اطراف صومعه‌ها و در تپه‌های مشرف به شهر مسیرهای پیاده‌روی وجود دارد که با راهنمای محلی می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید.
۵. چگونه می‌توان از بیماری ارتفاع‌زدگی جلوگیری کرد؟
چند روز اول را به آرامی و با فعالیت‌های سبک شروع کنید، مایعات فراوان بنوشید، از الکل پرهیز کنید و در صورت نیاز با پزشک مشورت نمایید.
۶. آیا چانه‌زنی در بازارهای لَه‌سا رایج است؟
بله، در بازارهای محلی مانند خیابان بارخور، چانه‌زنی برای خرید سوغاتی‌ها و صنایع دستی امری رایج است.
برای رزرو وقت سفارت بلژیک به وبسایت مربوطه مراجعه نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید